Europeaan ben je niet van geboorte of van nature of van geloof. Europa is een keuze. Voor mij is Europa een verhaal dat begint bij de Griekse filosofen en theatermakers en doorloopt via Seneca, Erasmus, Montaigne, Shakespeare, Voltaire, Camus naar de naoorlogse tijd tijd met Palme, Havel en Merkel. Een van mijn grootste bezwaren tegen [...]

Erasmus had nooit kunnen bevroeden dat Vrouwe Dwaasheid nog eens Minister tegen Asiel zou worden, met haar hilarische uitspraak:”Ik ben beleid”. De Lof der Zotheid eindigt, in de vertaling van Harm-Jan van Dam, met de oproep: "Vaarwel, Applaudisseer, Leef naar uw zin, Neem nu flink in."

In de tijd van Erasmus onleenden de meeste mensen hun identiteit levenslang aan hun klasse, hun land, hun geslacht of hun geloof. Dat gaf houvast. Je was visser of van adel, Spaans of Engels, vrouw of man, jood of christen. Alleen avonturiers en kunstenaars ontsnapten aan dat starre stelsel en kozen hun eigen pad. Erasmus [...]

Als Jeroen Bosch vandaag zou leven, zou hij uit verwondering over de hebzucht van de mens geen Hooiwagen schilderen maar een Bestelbus met pakketpost. P.S. Op 5 oktober spreek ik in het Jheronimus Bosch Art Center (’s Hertogenbosch) over de band tussen Jeroen Bosch en Erasmus, voorafgaand aan een bijdrage van kunstenaar en glazenier Marc [...]

Boekhandelaar Fikry is onverslaanbaar, ondanks een leven met onwaarschijnlijke tegenslagen. Hij beziet zijn leven als een verzameling boeken. “Uiteindelijk zijn we verzamelde werken” zegt de boekhandelaar op zijn sterfbed tegen zijn geadopteerde dochter Maya. Niet één identiteit, niet één verhaal, maar een leven in meervoud; grappig opgetekend door Gabrielle Zevin. Hannah Arendt zei het al, [...]

Erasmus was een echte rivierenman, hij hield van steden aan de rivier. Rivieren leiden tot bespiegelingen over verbindingen en vergankelijkheid. Waarschijnlijk geboren aan de Maas, groeide Erasmus op aan de IJssel in Gouda, vertrok naar Parijs aan de Seine, verbleef in London aan de Thames, Rome aan de Tiber, werd professor in Turijn aan de [...]

Thomas More, beste vriend van Erasmus, schreef zijn Utopia in 1516. Na More zijn er door kunstenaars nog vele utopia’s geconstrueerd. Een bekende utopia is die van Constant met zijn New Babylon, een visioen voor de spelende mens, ontworpen in de jaren zestig van de vorige eeuw. Ellen Gallagher ontwerpt haar nieuwe wereld op de [...]

Wie zich zorgen maakt over de toenemende vreemdelingenhaat en het nationalisme van Orban tot Wilders, moet op 6 juni zeker gaan stemmen voor een beschaafd Europa. Erasmus was een vredesduif, maar een oorlog ter verdediging vond hij uiteindelijk te rechtvaardigen. Wat zou Erasmus op 6 juni gaan stemmen? Misschien wel Volt, want hij was gekant [...]

De naam van Erasmus komt in het weergaloze boek van de Senegalese schrijver Mohamed Sarr niet voor, maar de associatie ligt voor de hand. Zoals Erasmus door Europa trekt op zoek naar originele teksten van het Nieuwe Testament, zo trekt de ik-figuur in de roman van Sarr over de wereld op zoek naar het originele [...]

Wie denkt dat de Islam geen vrijdenkers als Erasmus of Spinoza kent, moet het boek van Al-Farabi eens lezen, een filosoof uit de 10e eeuw, afkomstig uit Kazachstan. Zijn boek met als titel De deugdzame stad is net zo radicaal als het werk van Spinoza. Al-Farabi baseert zijn filosofie onder meer op Plato en Aristoteles. [...]