Yves Klein organiseerde ooit in Parijs een expositie zonder enig kunstobject, een lege expositie tussen wit gekalkte muren. Deze keizer zonder kleren trok veel publiek. Albert Camus overhandigde hem tijdens de opening een briefje met de tekst: Alle macht aan de leegte ("aves le vide les pleins pouvoirs"). De kunstenaar en de filosoof zochten beiden [...]
De boeken van Albert Camus, de Franse filosoof van het absurdisme, worden opnieuw vertaald, gedrukt en gelezen. De hernieuwde belangstelling begon al tijdens corona (De pest) en duurt voort nu Europa zich in een existentiële fase bevindt, to be or not to be. In sommige opzichten doet Camus me denken aan Erasmus. Camus' vredelievendheid, zijn [...]
De politieke loopbaan van Angela Merkel zou heel anders gelopen zijn als ze haar been niet had gebroken. Behalve talent, ambitie en wilskracht speelde ook het toeval een grote rol in het leven van deze machtige staatsvrouw. Boris Johnson moest het hebben van zijn charisma en opportunisme; Angela Merkel van haar empathie en feitenkennis. Lees [...]
Erasmus en Luther hadden een heftige polemiek over de vrije wil van de mens om het goede te doen (Erasmus) versus de predestinatie door God (Luther). Dit debat is van alle tijden. Tegenwoordig meer in termen van ‘eigen verantwoordelijkheid’ (Hannah Arendt) versus ‘wij zijn voorgeprogrammeerd door ons brein’ (Swaab). Zelf neig ik meer naar het [...]
Europeaan ben je niet van geboorte of van nature of van geloof. Europa is een keuze. Voor mij is Europa een verhaal dat begint bij de Griekse filosofen en theatermakers en doorloopt via Seneca, Erasmus, Montaigne, Shakespeare, Voltaire, Camus naar de naoorlogse tijd tijd met Palme, Havel en Merkel. Een van mijn grootste bezwaren tegen [...]
Erasmus had nooit kunnen bevroeden dat Vrouwe Dwaasheid nog eens Minister tegen Asiel zou worden, met haar hilarische uitspraak:”Ik ben beleid”. De Lof der Zotheid eindigt, in de vertaling van Harm-Jan van Dam, met de oproep: "Vaarwel, Applaudisseer, Leef naar uw zin, Neem nu flink in."
In de tijd van Erasmus onleenden de meeste mensen hun identiteit levenslang aan hun klasse, hun land, hun geslacht of hun geloof. Dat gaf houvast. Je was visser of van adel, Spaans of Engels, vrouw of man, jood of christen. Alleen avonturiers en kunstenaars ontsnapten aan dat starre stelsel en kozen hun eigen pad. Erasmus [...]
Als Jeroen Bosch vandaag zou leven, zou hij uit verwondering over de hebzucht van de mens geen Hooiwagen schilderen maar een Bestelbus met pakketpost. P.S. Op 5 oktober spreek ik in het Jheronimus Bosch Art Center (’s Hertogenbosch) over de band tussen Jeroen Bosch en Erasmus, voorafgaand aan een bijdrage van kunstenaar en glazenier Marc [...]
Boekhandelaar Fikry is onverslaanbaar, ondanks een leven met onwaarschijnlijke tegenslagen. Hij beziet zijn leven als een verzameling boeken. “Uiteindelijk zijn we verzamelde werken” zegt de boekhandelaar op zijn sterfbed tegen zijn geadopteerde dochter Maya. Niet één identiteit, niet één verhaal, maar een leven in meervoud; grappig opgetekend door Gabrielle Zevin. Hannah Arendt zei het al, [...]
Erasmus was een echte rivierenman, hij hield van steden aan de rivier. Rivieren leiden tot bespiegelingen over verbindingen en vergankelijkheid. Waarschijnlijk geboren aan de Maas, groeide Erasmus op aan de IJssel in Gouda, vertrok naar Parijs aan de Seine, verbleef in London aan de Thames, Rome aan de Tiber, werd professor in Turijn aan de [...]