Al hield de kritische filosoof Adorno niet van Hollywoodfilms, hij was een groot fan van de films van Charlie Chaplin, zoals Modern Times (1936) en The Great Dictator (1940). Meesterwerken. Charlie Chaplin kreeg de Erasmusprijs in 1965, “omdat hij moedig partij heeft weten te kiezen voor menselijke waarden en zich daardoor een groot wereldburger heeft [...]
Rotterdam telt niet alleen een standbeeld van Erasmus (het oudste van Nederland), vier handgeschreven brieven van Erasmus in de Bibliotheek, een portret van Erasmus door Lucas Cranach de Oude (Museum Boijmans van Beuningen), maar sinds kort ook een portret van Erasmus door Hans Holbein de Jonge; te vinden in Fenix, kunstmuseum over migratie. Erasmus als [...]
Camus en Adorno staan niet bekend als zonnetjes in het huis van de filosofie. Ze zijn eerder bekend vanwege hun radicale maatschappijkitiek en radicaal humanisme. Toch geven beiden ook ruimte aan onbezorgdheid en plezier. Adorno verzucht in zijn Minima Moralia dat hij liefst als een lui beest op zijn rug in warm water zou dobberen. [...]
Yves Klein organiseerde ooit in Parijs een expositie zonder enig kunstobject, een lege expositie tussen wit gekalkte muren. Deze keizer zonder kleren trok veel publiek. Albert Camus overhandigde hem tijdens de opening een briefje met de tekst: Alle macht aan de leegte ("aves le vide les pleins pouvoirs"). De kunstenaar en de filosoof zochten beiden [...]
De boeken van Albert Camus, de Franse filosoof van het absurdisme, worden opnieuw vertaald, gedrukt en gelezen. De hernieuwde belangstelling begon al tijdens corona (De pest) en duurt voort nu Europa zich in een existentiële fase bevindt, to be or not to be. In sommige opzichten doet Camus me denken aan Erasmus. Camus' vredelievendheid, zijn [...]
De politieke loopbaan van Angela Merkel zou heel anders gelopen zijn als ze haar been niet had gebroken. Behalve talent, ambitie en wilskracht speelde ook het toeval een grote rol in het leven van deze machtige staatsvrouw. Boris Johnson moest het hebben van zijn charisma en opportunisme; Angela Merkel van haar empathie en feitenkennis. Lees [...]
Erasmus en Luther hadden een heftige polemiek over de vrije wil van de mens om het goede te doen (Erasmus) versus de predestinatie door God (Luther). Dit debat is van alle tijden. Tegenwoordig meer in termen van ‘eigen verantwoordelijkheid’ (Hannah Arendt) versus ‘wij zijn voorgeprogrammeerd door ons brein’ (Swaab). Zelf neig ik meer naar het [...]
Europeaan ben je niet van geboorte of van nature of van geloof. Europa is een keuze. Voor mij is Europa een verhaal dat begint bij de Griekse filosofen en theatermakers en doorloopt via Seneca, Erasmus, Montaigne, Shakespeare, Voltaire, Camus naar de naoorlogse tijd tijd met Palme, Havel en Merkel. Een van mijn grootste bezwaren tegen [...]
Erasmus had nooit kunnen bevroeden dat Vrouwe Dwaasheid nog eens Minister tegen Asiel zou worden, met haar hilarische uitspraak:”Ik ben beleid”. De Lof der Zotheid eindigt, in de vertaling van Harm-Jan van Dam, met de oproep: "Vaarwel, Applaudisseer, Leef naar uw zin, Neem nu flink in."
In de tijd van Erasmus onleenden de meeste mensen hun identiteit levenslang aan hun klasse, hun land, hun geslacht of hun geloof. Dat gaf houvast. Je was visser of van adel, Spaans of Engels, vrouw of man, jood of christen. Alleen avonturiers en kunstenaars ontsnapten aan dat starre stelsel en kozen hun eigen pad. Erasmus [...]