Erasmus en Luther hadden een heftige polemiek over de vrije wil van de mens om het goede te doen (Erasmus) versus de predestinatie door God (Luther). Dit debat is van alle tijden. Tegenwoordig meer in termen van ‘eigen verantwoordelijkheid’ (Hannah Arendt) versus ‘wij zijn voorgeprogrammeerd door ons brein’ (Swaab). Zelf neig ik meer naar het standpunt van Erasmus en Ahrendt, dat zal je niet verbazen. Maar, vergeet ook de de rol van het toeval niet. Toeval bestaat, ongewild, ongeprogrammeerd. Baanbrekende ontdekkingen zijn vaak toevalstreffers. Het best spelende elftal wint niet altijd de wedstrijd, ‘het blijft voetbal’. Wie geen oog heeft voor het toeval, mist veel schoonheid. Gelukkig toeval gewenst in 2025.